بهترین زمان سونوگرافی برای ضربان قلب جنین + علائم تشکیل قلب

در مقاله بهترین زمان سونوگرافی برای ضربان قلب جنین، چه مطالبی را خواهیم خواند و یاد خواهیم گرفت؟

• بهترین زمان سونوگرافی برای ضربان قلب جنین
• عوامل تاثیر گذار بر ضربان قلب جنین
• چرا ممکن است ضربان قلب جنین در سونوگرافی شنیده نشود؟
• میانگین ضربان قلب جنین در هفته‌های مختلف بارداری
• برای شنیدن ضربان قلب جنین از چه وسایلی استفاده می شود؟
• علائم تشکیل قلب جنین
• قلب جنین پسردرچندهفتگی تشکیل میشود؟
• اگر قلب جنین تشکیل نشود، در هفته چندم سقط میشود؟

شنیدن اولین ضربان قلب جنین، یکی از لحظات سرنوشت‌ساز در بارداری است. معمولاً از هفته ششم بارداری به بعد، با استفاده از سونوگرافی می‌توان ضربان قلب جنین را تشخیص داد؛ پس میتوان اینطور گفت که بهترین زمان سونوگرافی برای ضربان قلب جنین در هفته 6 با احتمال 78%، در هفته 8 حدود 98 % و هفته 10 حدود 99.4% درصد است.

معمولا از هفته‌ی ششم بارداری به بعد، قلب جنین شروع به فعالیت منظم کرده و رشد جنین را تأیید می‌کند. پزشک با استفاده از سونوگرافی واژینال یا شکمی، ضربان قلب جنین را اندازه‌گیری کرده و از سلامت او اطمینان حاصل می‌کند.

کلیه خدمات سونوگرافی بارداری اعم از سونوگرافی آنومالی و تعیین جنسیت در غربالگری اول در مرکز تصویربرداری دکتر رضا مردانی با کادر مجرب خانم انجام می پذیرد.

جهت رفاه حال شما عزیزان، کلیه خدمات رادیولوژی و سونوگرافی مرکز سونوگرافی دکتر مردانی با امکان رزرو نوبت اینترنتی در هر دو شعبه تهرانپارس و پیروزی با کادر مجرب خانم فراهم شده است.

نرخ ضربان قلب جنین FHR مخفف کلمه (Fetal Heart Rate) که به معنای تعداد ضربان قلب جنین است، معمولاً بین 120 تا 160 ضربه در دقیقه می‌باشد، اما این نرخ در طول بارداری تغییر می‌کند و در هفته دهم ضربان قلب جنین به حدود 170 ضربه در دقیقه می‌رسد و سپس به تدریج کاهش می‌یابد.

بهترین زمان سونوگرافی برای ضربان قلب جنین

پس از مثبت شدن تست بارداری، پزشک معمولاً برای تایید بارداری و بررسی سلامت جنین، سونوگرافی اولیه را توصیه می‌کند و بهترین زمان سونوگرافی برای ضربان قلب جنین در هفته‌های ۷ تا ۸ بارداری می‌باشد.

چرا سونوگرافی اولیه مهم است؟

• تایید بارداری: اطمینان از وجود بارداری و اینکه جنین در رحم قرار دارد.
• تعیین سن بارداری: محاسبه دقیق سن بارداری بر اساس اندازه جنین.
• تایید ضربان قلب جنین: شنیدن صدای قلب جنین که نشانه حیات و سلامت اوست.
• بررسی سلامت جنین: ارزیابی رشد و نمو طبیعی جنین و تشخیص هرگونه ناهنجاری احتمالی.

در برخی موارد مانند سابقه سقط جنین یا مشکلات بارداری قبلی، پزشک ممکن است سونوگرافی را زودتر، حتی در هفته‌ ۶ بارداری تجویز کند.

آیا میدانید، سونوگرافی یکی از مهم‌ترین روش‌ها برای بررسی ضربان قلب جنین و ارزیابی سلامت اوست، زیرا با استفاده از سونوگرافی می‌توان موارد مرتبط به قلب جنین را بررسی کرد، از جمله:

• تشخیص ضربان قلب
• اندازه‌گیری ضربان قلب
• تشخیص ناهنجاری‌های قلبی

ضربان قلب جنین

ضربان قلب طبیعی جنین معمولاً از هفته ششم بارداری قابل شنیدن است و در این مرحله، بین 110 تا 160 ضربه در دقیقه است. این ضربان در طول بارداری به تدریج کاهش می‌یابد و در هفته‌های آخر بارداری، بین 120 تا 160 ضربه در دقیقه تثبیت می‌شود، پس بهترین زمان برای سونوگرافی قلب جنین می‌تواند از هفته ششم به بعد باشد.

عوامل تاثیر گذار بر ضربان قلب جنین:

• سن بارداری: مهمترین عامل موثر بر ضربان قلب جنین است.
• فعالیت جنین: افزایش فعالیت جنین باعث افزایش موقتی ضربان قلب می‌شود.
• وضعیت سلامت مادر: بیماری‌هایی مانند دیابت، فشار خون بالا یا عفونت می‌توانند بر ضربان قلب جنین تأثیرگذار باشند.
• داروهایی که مادر مصرف می‌کند: برخی داروها ممکن است بر ضربان قلب جنین تأثیر داشته باشند.

توجه: کلیه مطالب ارائه شده در این مقاله بر اساس تحقیق و جستجو بوده و ممکن است در برخی موارد نیاز به بررسی از جانب پزشک داشته باشند، لذا هرگونه پرسش و ابهام را با پزشک مشورت نمایید.

جدول زیر، میانگین ضربان قلب جنین را در هفته‌های مختلف بارداری نشان می‌دهد:

چرا ممکن است ضربان قلب جنین در سونوگرافی شنیده نشود؟

دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است در سونوگرافی اولیه ضربان قلب جنین شنیده نشود. این دلایل همیشه به معنای وجود مشکل نیست و اغلب به عوامل زیر مربوط می‌شود:

• زمان زودهنگام بارداری: در هفته‌های ابتدایی بارداری، جنین بسیار کوچک است و ممکن است ضربان قلب او هنوز قابل تشخیص نباشد. پزشک معمولاً یک تا دو هفته بعد، سونوگرافی مجدد را توصیه می‌کند.
• موقعیت جنین: گاهی اوقات، موقعیت جنین به گونه‌ای است که شنیدن ضربان قلب را دشوار می‌کند. مثلاً اگر جفت خیلی نزدیک به دهانه رحم باشد یا شکم مادر، بزرگ باشد، ممکن است مانعی برای شنیدن ضربان قلب ایجاد شود.
• اندازه جنین: اگر اندازه جنین کوچکتر از حد انتظار باشد، ممکن است تشخیص ضربان قلب، دشوارتر شود.

احتمال ادامه بارداری پس از شنیدن ضربان قلب

مطالعات نشان می‌دهند که احتمال ادامه بارداری پس از شنیدن ضربان قلب در هفته‌های مختلف متفاوت است:

• هفته 6: حدود 78 درصد
• هفته 8: حدود 98 درصد
• هفته 10: حدود 99.4 درصد

پس در جواب سوال از چند هفتگی صدای قلب جنین با دستگاه شنیده می شود یا صدای قلب جنین در چند هفتگی قابل شنیدن است؟ باید گفت: به احتمال 98% صدای قلب جنین با استفاده از دستگاه در هفته هشتم بارداری، شنیده می شود.

نکته: اگر نگران هستید یا سوالات و ابهامی در این زمینه دارید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. او می‌تواند با توجه به شرایط شما بهترین راهنمایی‌ها را ارائه دهد.

برای شنیدن ضربان قلب جنین از چه وسایلی استفاده می شود؟

برای شنیدن ضربان قلب جنین، از چندین وسیله پزشکی استفاده می‌شود که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند و به پزشک کمک می‌کنند تا از سلامت قلب جنین اطمینان حاصل کند.

رایج‌ترین وسایلی که برای شنیدن ضربان قلب جنین استفاده می‌شوند، عبارتند از:

• گوشی پزشکی (استتوسکوپ): این وسیله، ساده اما کاربردی‌ترین ابزار برای شنیدن ضربان قلب جنین است. پزشک با قرار دادن گوشی پزشکی روی شکم مادر، ضربان قلب جنین را گوش می‌دهد.
• دستگاه نوار قلب جنین (ECG): این دستگاه با استفاده از الکترودهایی که روی شکم مادر قرار می‌گیرند، فعالیت الکتریکی قلب جنین را ثبت می‌کند و یک نمودار از آن ترسیم می‌کند. این نمودار به پزشک کمک می‌کند تا ریتم و قدرت انقباضات قلب جنین را به دقت بررسی کند.
• سونوگرافی: سونوگرافی تشکیل قلب جنین را با بهره‌گیری از امواج صوتی با فرکانس بالا، تصاویری دقیق و زنده از قلب کوچک جنین در حال رشد ایجاد می‌کند. این روش تصویربرداری غیرتهاجمی، به پزشک امکان می‌دهد تا ساختار پیچیده قلب جنین، نحوه جریان خون در آن و عملکرد دریچه‌های قلب را به طور کامل بررسی نماید.
• اکوکاردیوگرافی جنینی: این نوع خاصی از سونوگرافی است که به طور اختصاصی برای بررسی قلب جنین استفاده می‌شود. اکوکاردیوگرافی تصاویر متحرک از قلب جنین ایجاد می‌کند و به پزشک اجازه می‌دهد تا عملکرد دریچه‌های قلب، جریان خون در قلب و اندازه حفره‌های قلب را ارزیابی کند.
• مانیتورینگ قلب جنین (Fetal Heart Monitoring): این دستگاه در طول زایمان و پس از تولد برای نظارت مداوم بر ضربان قلب جنین استفاده می‌شود.

علائم تشکیل قلب جنین

وقتی بارداری شما به حدود ۸ هفته می‌رسد، قلب جنین شروع به تپیدن می‌کند و این تپش را می‌توان در حین انجام سونوگرافی شنید. البته، لازم است بدانید که قلب جنین هنوز در حال رشد و تکامل است.

ضربان قلب جنین دختر و پسر

آیا ضربان قلب جنین دختر و پسر متفاوت است؟ این سوالی است که بسیاری از والدین آینده از خود می‌پرسند. بسیاری از افراد بر این باورند که با شنیدن ضربان قلب جنین در سونوگرافی می‌توانند جنسیت او را حدس بزنند. برخی می‌گویند اگر ضربان قلب تند باشد، جنین دختر و اگر کند باشد، پسر است .

بر اساس داده‌های ارائه شده، می‌توان نتیجه گرفت که رابطه مستقیمی بین جنسیت جنین و ضربان قلب جنین وجود ندارد. تفاوت‌های کوچکی که در  میانگین ضربان قلب نوزادان پسر و دختر مشاهده شده، احتمالاً به دلیل عوامل تصادفی مانند فعالیت جنین، دمای بدن مادر، خطای اندازه‌گیری و … بوده و نمی‌توان از آن‌ها برای تعیین جنسیت جنین استفاده کرد؛ اما اگر مایل هستید که علائم صد در صدی جنین پسر و یا علائم بارداری دختر را بدانید راه‌های دیگری وجود دارد که باید حداقل تا هفته 12 بارداری منتظر بمانید.

پس تعداد ضربان قلب جنین پسر در هفته ۷ و تعداد ضربان قلب جنین دختر (به هفته هفتم نیز اشاره شده زیرا همانطور که گفته شد ضربان قلب در این زمان قابل شنیدن می‌باشد) با هم تفاوتی ندارند و تحت تاثیر عوامل مختلف تغییر می‌کند.

اگر می‌خواهید با اطمینان از جنسیت فرزندتان مطلع شوید، بهتر است به روش‌های دقیق و علمی مانند سونوگرافی مراجعه کنید. در این روش، با استفاده از دستگاه سونوگرافی با کیفیت بالا، می‌توان جنسیت جنین را با دقت بسیار بالایی تشخیص داد.

شما می توانید برای دریافت نوبت خود در مراکز تصویربرداری پزشکی دکتر مردانی (شعبه تهرانپارس و پیروزی) به صفحه درخواست نوبت اینترنتی سونوگرافی مراجعه کنید. فراموش نکنید که رزرو نوبت آنلاین دکتر مردانی در وب‌سایت کاملا رایگان بوده و در کمتر از ۳ دقیقه می‌توانید نوبت مدنظر خود را رزرو نمایید. [نوبت دهی اینترنتی سونوگرافی تهران ✅]

قلب جنین پسردرچندهفتگی تشکیل میشود؟

قلب جنین دختر زودتر تشکیل میشود یا پسر ؟ همانطور که گفته شد تشکیل قلب و ضربان قلب جنین ارتباطی با جنسیت آن ندارد و معمولاً ضربان قلب جنین دختر و ضربان قلب جنین پسر از هفته پنجم بارداری شروع به تپیدن می‌کند. با این حال، در برخی موارد ممکن است تا پایان هفته ششم صدای قلب کامل شنیده نشود، زیرا:

• ممکن است سونوگرافی کمی زود انجام شده باشد و قلب جنین هنوز به اندازه کافی بزرگ نشده باشد تا صدای آن شنیده شود.
• موقعیت جنین در رحم ممکن است مانع از شنیده شدن صدای قلب شود.
• در برخی موارد نادر، ممکن است اشتباه سونوگرافی در تشخیص ضربان قلب جنین باشد.

علت دیر تشکیل شدن قلب جنین

قلب جنین گاهی اوقات به دلایل مختلفی درست شکل نمی‌گیرد. یکی از دلایل مهم این مشکل، مسائل ژنتیکی است. تصور کنید که ژن‌ها مثل دستورالعمل ساختن یک خانه هستند. اگر این دستورالعمل‌ها اشتباه باشند، خانه هم درست ساخته نمی‌شود.

گاهی هم محیط اطراف مادر در دوران بارداری می‌تواند روی قلب جنین تأثیر بگذارد، مثل زمانی که مادر در معرض مواد شیمیایی یا عفونت قرار بگیرد. این مشکلات قلبی می‌توانند تأثیرات مختلفی روی رشد و زندگی نوزاد داشته باشند، اما با مراقبت‌های پزشکی مناسب، بسیاری از این مشکلات قابل درمان هستند.

اگر قلب جنین تشکیل نشود در هفته چندم سقط میشود؟

در صورتی که در سونوگرافی هفته ششم صدای قلب جنین شنیده نشود، پزشک معمولاً سونوگرافی دیگری را در هفته هشتم تجویز می‌کند. اگر در این سونوگرافی نیز صدای قلب شنیده نشود، متأسفانه به این معنی است که بارداری به دلایل مختلفی مانند اختلالات کروموزومی یا مشکلات مادرزادی متوقف شده است. در این موارد، پزشک با توجه به شرایط بیمار، تصمیم دیگری اتخاذ می‌کند.

توجه: اگر سابقه سقط جنین، بارداری‌های پرخطر یا هرگونه نگرانی دیگری دارید، حتماً قبل از سونوگرافی با پزشک خود در میان بگذارید.

برای سونوگرافی قلب جنین باید مثانه پر باشد؟

قبل از انجام سونوگرافی شکمی، بهتر است مثانه خود را پر کنید. مثانه پر باعث می‌شود رحم به سمت بالا رانده شود و تصویر بهتری از جنین گرفته شود. برای پر کردن مثانه، حدود یک ساعت قبل از سونوگرافی، دو تا سه لیوان آب بنوشید.

بهتر است لباسی بپوشید که به راحتی بتوان شکم شما را نمایان کرد. لباس‌های گشاد و دکمه‌دار بهترین گزینه هستند و پیشنهاد میکنیم اگر پزشک آزمایش‌های دیگری مانند آزمایش خون یا سونوگرافی واژینال را تجویز کرده است، قبل از سونوگرافی ضربان قلب جنین، آن‌ها را انجام دهید.

برای کسب اطلاعات بیشتر از نحوه انجام سونوگرافی قلب جنین با کارشناسان ما در مرکز سونوگرافی دکتر مردانی در ارتباط باشید و از صفحه نوبت دهی اینترنتی سونوگرافی اقدام به رزرو وقت مورد نظر خود به شکل رایگان و در کمتر از ۳ دقیقه نمایید.

چگونه از قلب نوزاد خود قبل و در طول بارداری مراقبت کنیم؟

داشتن یک بارداری سالم هدفی است که همه مادران باردار به دنبال آن هستند. با این حال، گاهی اوقات مشکلات غیرمنتظره‌ای مانند نقص مادرزادی قلب رخ می‌دهد. اگرچه نمی‌توان از همه این مشکلات جلوگیری کرد، اما با رعایت برخی نکات می‌توان خطر بروز آن‌ها را کاهش داد.

علت بسیاری از نقص‌های مادرزادی قلب مشخص نیست. با این حال، برخی عوامل خطر شناخته شده عبارتند از:

• دیابت: دیابت کنترل نشده در مادر یکی از مهم‌ترین دلایل نقص مادرزادی قلب است.
• سابقه خانوادگی: اگر در خانواده شما سابقه نقص قلبی وجود داشته باشد، احتمال بروز آن در فرزندتان بیشتر است.
• عفونت‌ها: برخی عفونت‌ها مانند سرخجه (Rubella) در دوران بارداری می‌توانند به قلب جنین آسیب برسانند.
• مصرف برخی داروها: بعضی داروها، مانند داروهای کنترل فشار خون، آکنه و برخی داروهای روانپزشکی، در صورت مصرف در دوران بارداری می‌توانند خطر نقص قلبی را افزایش دهند.
• استعمال دخانیات و الکل: سیگار کشیدن و مصرف الکل در دوران بارداری به شدت به قلب جنین آسیب می‌رساند.

سوالات مرتبط با بهترین زمان سونوگرافی برای ضربان قلب جنین

در ادامه به برخی پرسش های متداول در ارتباط با ضربان قلب جنین در سونوگرافی پاسخ خواهیم داد.

1. چه موقع می توان ضربان قلب جنین را با استتوسکوپ (گوشی معاینه) شنید؟

معمولاً از هفته ۲۰ بارداری به بعد، با استتوسکوپ مخصوص می‌توان ضربان قلب جنین را شنید. البته این زمان بسته به عوامل مختلفی مثل وزن مادر، موقعیت جنین و مهارت پزشک می‌تواند متفاوت باشد.

نکته مهم: شنیدن ضربان قلب جنین با استتوسکوپ، یک روش غربالگری (درباره غربالگری اول نیز بیشتر بخوانید) بوده و برای تأیید سلامت جنین، انجام سونوگرافی ضروری است.

2. سونوگرافی مانیتورینگ قلب جنین چیست؟

همانطور که اشاره شد روشی است که برای نظارت بر ضربان قلب و ریتم قلب جنین در طول بارداری، به‌ویژه در مراحل پایانی بارداری و هنگام زایمان استفاده می‌شود. این روش به پزشکان کمک می‌کند تا از سلامت جنین اطمینان حاصل نمایند.

3. صدای ضربان قلب جنین چگونه است؟

صدای ضربان قلب جنین معمولاً به عنوان یک صدای تند و منظم توصیف می‌شود که شبیه صدای تیک تاک ساعت یا سمفونی کوچک قلبی است که در حال رشد است.

4. صدای ضربان قلب جنین با گوش انسان قابل شنیدن است؟

شنیدن صدای ضربان قلب جنین با گوش انسان به تنهایی، به ویژه در مراحل اولیه بارداری، بسیار دشوار و حتی غیرممکن است ولی در مراحل بعدی بارداری احتمال شنیده شدن قلب جنین توسط گوش انسان ممکن است اتفاق بیفتد، اما به هیچ وجه تضمین شده نیست و نباید به عنوان تنها منبع اطلاعات در مورد سلامت جنین در نظر گرفته شود. همیشه برای اطمینان خاطر، به پزشک خود مراجعه کنید.

5. معاینه سونوگرافی قلب جنین چگونه انجام می‌شود؟

با استفاده از ژل، حرکت پروب سونوگرافی روی پوست راحت‌تر می شود، سپس پزشک، تصاویری از رحم و جنین شما تهیه می‌کند و در آخر تصاویر را بررسی کرده و اطلاعاتی مانند ضربان قلب جنین، سن بارداری، اندازه جنین و وضعیت رحم را به شما ارائه می‌دهد.

سونوگرافی یک روش بی‌خطر و بدون درد است و پس از انجام سونوگرافی، می‌توانید به فعالیت‌های روزمره خود ادامه دهید.

6. علت نامنظم بودن ضربان قلب جنین چیست؟

علت نامنظم بودن ضربان قلب جنین می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد و شدت و نوع نامنظمی ریتم نیز در تعیین علت بسیار مهم است. برخی از دلایل رایج عبارتند از:

• اختلالات الکتریکی قلب: سیستم الکتریکی قلب جنین مسئول تنظیم ضربان قلب است. هرگونه اختلال در این سیستم می‌تواند باعث نامنظمی در ضربان قلب شود.
• نقایص ساختاری قلب: برخی از نقص‌های مادرزادی قلب می‌توانند باعث نامنظمی در ضربان قلب شوند.
• عفونت‌ها: برخی عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی می‌توانند بر ضربان قلب جنین تأثیر بگذارند.
• اختلالات متابولیکی: اختلالات متابولیکی مانند دیابت مادر می‌تواند بر ضربان قلب جنین اثر بگذارد.
• عوامل ژنتیکی: برخی از انواع نامنظمی ضربان قلب ممکن است ارثی باشند.
• عوامل محیطی: عواملی مانند مصرف برخی داروها یا مواد مخدر در دوران بارداری می‌توانند بر ضربان قلب جنین تأثیر بگذارند.

7. از چند هفتگی صدای قلب جنین با دستگاه شنیده می شود؟

معمولاً از هفته هشتم بارداری به بعد، با استفاده از سونوگرافی داپلر، می‌توان صدای قلب جنین را شنید. البته این زمان دقیق می‌تواند کمی متفاوت باشد و به عوامل مختلفی مانند موقعیت جنین در رحم، مهارت پزشک و نوع دستگاه سونوگرافی بستگی دارد.

نتیجه گیری و جمع بندی نکات

• بهترین زمان سونوگرافی برای ضربان قلب جنین از هفته 6 به بعد بارداری می‌باشد و پزشک با استفاده از سونوگرافی واژینال یا شکمی، ضربان قلب جنین را اندازه‌گیری می‌کند.
• میانگین ضربان قلب جنین معمولاً بین 120 تا 160 ضربه در دقیقه می‌باشد و این تعداد در طول بارداری تغییر میکند و در هفته دهم ضربان قلب جنین 170 ضربه در دقیقه می‌رسد.
• مواردی مثل سن بارداری، فعالیت جنین، وضعیت سلامت مادر، داروهایی که مادر مصرف می‌کند عواملی هستند که می‌توانند بر روی ضربان قلب جنین تاثیر بگذارند.
• تعداد ضربان قلب جنین پسر در هفته ۷ و تعداد ضربان قلب جنین دختر باهم تفاوتی ندارند و نمیتوان از روی ضربان قلب جنین جنسیت آن را تشخیص داد.
• یکی از مهم ترین علت دیر تشکیل شدن قلب جنین مسائل ژنیتیکی است و یک دلیل دیگر آن می‌تواند عوامل محیطی باشد، در بسیاری از موارد، علت دقیق ناهنجاری‌های قلبی جنینی مشخص نیست. ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی می‌تواند در ایجاد این مشکلات نقش داشته باشد.
• و یکی از رایج ترین سوال‌ها “اگر قلب جنین تشکیل نشود در هفته چندم سقط میشود” صدای قلب جنین باید تا هفته هشت بارداری شنیده شود در غیر اینصورت، پایان بارداری می‌باشد.
• برای سونوگرافی قلب جنین بهتر است از یک ساعت قبل دو یا سه لیوان آب بنوشید و با مثانه پر سونوگرافی شکمی انجام بدید.

لازم به ذکر است، کلیه مطالب ارائه شده در این مقاله بر اساس تحقیق و جستجو بوده و ممکن است در برخی موارد نیاز به بررسی از جانب پزشک داشته باشند، لذا هرگونه پرسش و ابهام را با پزشک مشورت نمایید.

برخی از منابع

https://www.healthline.com/health/pregnancy/when-can-you-hear-babys-heartbeat#Babys-heartbeat

https://www.medicalnewstoday.com/articles/when-does-a-fetus-have-a-heartbeat

https://www.vinmec.com/eng/article/the-formation-of-the-fetal-heart-and-what-you-need-to-know-en

https://www.whattoexpect.com/pregnancy/fetal-development/fetal-heart-heartbeat-circulatory-system/

https://www.webmd.com/baby/pregnancy-fetal-heart-monitoring

https://radiopaedia.org/articles/fetal-heart-rate-in-the-first-and-second-trimester

https://www.babycenter.com/pregnancy/your-baby/fetal-development-your-babys-heart_20005022